Workshop Actief beeldend werken met kinderen en tieners

Kennismaking

Aangekomen op deze inspirerende toplocatie, maakte ik een praatje met de andere deelnemers bij een heerlijke kop thee. Dat deed deugd! Het was een koude, kille dag, ook daarbinnen. Maar dat kon de dag niet vergallen. Ik kreeg de indruk dat het een leuke namiddag ging worden, met fijne mensen. Ik was een beetje nerveus, doch vooral enthousiast om eraan te beginnen.

Portret

Wanneer iedereen aanwezig was, mochten we een andere deelnemer uitkiezen van wie we nog niks wisten om elkaars portret te tekenen. Niet zomaar een portret. Door met een potlood in een kartonnen bordje te prikken, konden we niet zien wat we aan het tekenen waren. Terwijl we de andere persoon bleven aankijken, tekenden we met ons potlood in één lijn, zonder het los te maken van het papier, zodat het mooi onze ogen volgde.

Vervolgens verzonnen we bij dat portret en dus bij die persoon een passende naam en bedachten we een verhaal rond haar persoon (hobby’s, levensstijl, karakter,…). Zo stelden we elkaar voor aan de groep. Daarna mocht de andere persoon zich kenbaar maken en corrigeren..

Het was een zeer leuke opdracht die grappige tekeningen en leuke verhalen opleverde. Aan de ene kant, bleken er zaken te kloppen. Langs de andere kant, werd de bal ook vaak misgeslagen. Ik herinner me een persoon van wie het profiel bijna griezelig accuraat werd voorspeld, dat was erg grappig. Een heel leuke oefening.

Door vanuit deze invalshoek te werken, leerden we elkaar beter kennen dan bij een traditioneel voorstellingsrondje. Er werd zo in feite ingezoomd op eigenschappen die verkeerd worden geattribueerd aan een persoon, wat maakte dat die daarna uitgebreider en ook specifieker (minder oppervlakkig dan anders) over zichzelf ging vertellen. Op die manier werd er een hechtere band gecreëerd.

Kompas

Om tot ideeën te komen om met kinderen en jongeren creatief aan de slag te gaan, werkten we bij de volgende oefening met een ‘Kompas’. Bij elke windrichting van het kompas, konden we onze gedachten kwijt. Bij ‘noord’ noteerden we onze noden, bij ‘oost’ onze motivatie en bij ‘west’ onze uitdagingen wat betreft het beeldend werken met kinders en tieners.

Vanuit die drie windrichtingen mochten we één voor één een suggestie visualiseren (windrichting ‘zuid’) via diverse zelfgekozen spulletjes. Hierbij konden we alles van het object gebruiken om ons idee, probleem, wens,… over te brengen: de textuur, de kleur,…

Centraal in de suggesties stond het belang van zelfvertrouwen en enthousiasme bij de opvoeder. Van daaruit kan je kinderen en jongeren beter motiveren. Ook ‘loslaten’ was een belangrijk punt en daarbij de focus leggen op het proces, niet op het ‘eindproduct’.

Interessant aan deze oefening was het sneeuwbaleffect. Iedereen dacht na over zijn verwachtingen, noden,... en vervolgens werden die met de groep gedeeld. Zo kregen we extra ideeën en door die te bespreken, bekwamen we opnieuw suggesties om op te bouwen.

Denk met dingen

We deelden ons op in vier groepjes per doelgroep: kleuters, 6-7-jarigen + 8-9-jarigen, 10‑11 jarigen + tieners (12-14 jaar) en jongeren tussen 15-18 jaar. Via bovenstaande methode met de spulletjes, verzonnen we per doelgroep een opdracht.

Kleuters: Laat de kleuters tekenen wat ze voelen, zonder te kijken. Doe dit met passend materiaal: voelt het object zacht, teken met zacht pastelkrijt, voelt het hard, teken met markeerstift,…

6-9 jaar: De kinderen worden opgedeeld in groepjes. Elk groepslid kiest spulletjes en legt die neer op tafel. Vervolgens werkt elk groepje een verhaal uit a.d.h.v. de eigenschappen van de spulletjes. Een stukje vacht kan bijvoorbeeld een reusachtig slapend dier voorstellen.

10-14 jaar: De spulletjes dienen als bouwstenen voor een kunstwerk. Elk kind voegt voorwerpen toe of verplaatst deze tot een gewenste creatie. Daarna bootsen de kinderen het kunstwerk na en vormen ze een levend kunstbeeld.

15-18 jaar: De jongeren maken een portret van hun idool via associaties die bij de dingen horen. Het moet een verbeelding worden van de interpretatie van het idool. Vervolgens fotograferen ze het portret in zoveel mogelijk camerastandpunten.

Kunst als uitgangspunt

Bij de laatste opdracht hingen er van vier kunstenaars enkele kunstwerken aan de muur. Elke deelnemer koos een kunstenaar die haar het meeste aansprak en beantwoordde in groepjes de vragen van de kijkwijzer (object, subject, context en persoonlijk). Vanuit de antwoorden en bedenkingen die hieruit ontstonden, verzonnen we een kunsteducatieve opdracht voor een jongerendoelgroep naar keuze. Die opdracht moest een ander groepje dan uitvoeren.

Dit was een heel fijne ervaring. Door de kunstwerken te bespreken via de kijkwijzer, ging ik er dieper over nadenken en bij meerdere aspecten stilstaan. De discussie met de andere deelnemers was extra inspirerend. Als vanzelf ging ik de kunstwerken zo vanuit verschillende invalshoeken waarnemen. Het werkte heel stimulerend en prikkelend, omdat bij iedereen andere elementen in het oog sprongen en de eerste indrukken bij elk groepslid varieerden.

Een verrijking

De workshop was verrijkend. Ik vond het leuk om samen opdrachten te bedenken, elkaar ideeën aan te reiken en anders te laten denken. Het is zo geestverruimend dat het mij de ogen heeft geopend om af en toe een workshop of cursus te volgen. Op één dag kreeg ik een golf aan inzichten, wat maakt dat je niet star blijft vaststeken in je eigen percepties. Waarom altijd alles in je eentje bedenken, terwijl je in groep tot zoveel meer gedachten en leukere creaties kan komen? Het dringt tot me door dat we veel meer moeten inzetten op samenwerking. In mijn job wil ik me ook regelmatig in contact brengen met andere psychologisch consulenten om visies te delen.

Laagdrempelig

Aanvankelijk had ik van deze workshop verwacht dat we vooral zelf zouden moeten tekenen en schilderen en daar had ik wel schrik voor. Dat bleek niet de bedoeling. In alle oefeningen konden we wel met diverse materialen en kleuren werken, maar we bepaalden zelf hoe we dat deden en dat kon perfect zonder enige voorkennis of ervaring.

De opdrachten waren heel laagdrempelig. Sandra, de docente, had ze goed opgebouwd, waardoor je vanzelf steeds meer vertrouwen kreeg in de volgende taak. Op geen enkel moment had ik het gevoel dat ik niets durfde of me niet volledig durfde geven, ondanks het feit dat het heel uitdagend was en ik wel degelijk uit die comfortzone ben gekomen. Ze zette bij elke opdracht steeds de nodige krijtlijnen uit en van daaruit kregen we de volledige vrijheid om de opdrachten naar believen in te vullen. De input kwam van ons. Ik denk dat het zelfs interessant zou zijn de workshop nog eens te volgen, want in een andere groep, krijg je weer nieuwe gedachtegangen, nieuwe ideeën en ziet de uitwerking er waarschijnlijk weer volledig anders uit.

Kunstdebat

Tegen het einde van de dag voelde ik de creatieve energie het meeste, met name bij de opdracht met de kunstwerken. We waren intussen goed op elkaar afgestemd, de sfeer in de groep was gezellig en ik merkte bij niemand terughoudendheid om haar mening of visie kenbaar te maken. Het was een heel leuk, boeiend gesprek over kunst. Meer van dat!

Zelf een workshop organiseren?

Alle oefeningen die aan bod zijn gekomen tijdens de workshop kan ik gemakkelijk integreren in mijn toekomstig werk met kinderen en jongeren. Ik onthoud vooral dat we het niet ingewikkeld of spectaculair moeten maken. Je kan heel laagdrempelig werken en met weinig middelen. Eenvoudige, korte opdrachten, hebben vaak het meeste succes.

Bij het zoeken naar de juiste opdrachten, is het vooral van belang uit te gaan van de leefwereld van de kinderen en ze bij het hele proces te betrekken. Geef ze de ruimte en vrijheid om te ontdekken wat hun interesses zijn en ze komen vanzelf op leuke ideeën waarrond je verder kan werken. Zo zullen ze beter gemotiveerd zijn, meer interesse tonen en zich meer inzetten.

Hoewel ik plan om kinderen en jongeren persoonlijk te begeleiden, zie ik het steeds meer zitten om ook activiteiten in groep te organiseren. Een creatieve workshop als deze behoort absoluut tot de mogelijkheden. Tijdens deze workshop heb ik ingezien dat je door beeldend te werken met kinderen gemakkelijker tot bepaalde gespreksonderwerpen kan komen, die anders misschien moeilijker zijn aan te halen. Door samen te werken aan een project, creëer je een vertrouwensband. Bovendien steek je er als opvoeder ook altijd wat van op. Het is een win-win.

Creatieve ziel?

Ik heb ontdekt dat er wel degelijk een creatieve ziel in mij zit, maar dat ik gewoonweg meer tijd moet vrijmaken voor creatieve bezigheden. Het is niet iets wat je met een vingerknip waarmaakt, je moet er als het ware induiken. Ik vond het heel erg leuk om beeldend te werken.

Ticket:

Bijlage 2 Workshop Actief beeldend werke.

Download • 329KB